विद्यापीठाचे कुलपती
अहिल्यानगर जिल्ह्याचे भूमिपुत्र, विद्यार्थीप्रिय शिक्षक, प्रख्यात गणितज्ज्ञ आणि शिक्षणतज्ज्ञ माजी कुलगुरू डॉ. सर्जेराव भाऊराव निमसे हे स्वामी रामानंद तीर्थ मराठवाडा विद्यापीठ, नांदेड आणि लखनऊ विद्यापीठाचे माजी कुलगुरू आहेत. त्यांचा अमृत महोत्सव म्हणजे महाराष्ट्राच्या आणि देशाच्या शैक्षणिक प्रवासातील एका तेजस्वी, मार्गदर्शक पर्वाचा गौरव सोहळा आहे. डॉ. निमसे सर यांचे बहुआयामी व्यक्तिमत्त्व, अतुलनीय शैक्षणिक योगदान आणि कुशल प्रशासकीय नेतृत्व यांमुळे त्यांनी शैक्षणिक व सामाजिक क्षेत्रावर एक अमिट, चिरंजीव प्रभाव टाकला आहे.
डॉ. निमसे सर यांचे व्याख्यान म्हणजे केवळ पाठांतर नव्हे, तर ते एका विषयाचे समग्र आणि परिपूर्ण अनुभवविश्‍व असायचे. नवख्या शिक्षकांसाठी त्यांची कार्यपद्धती गुणवत्ता आणि परिपूर्णतेचा आग्रह धरणारा एक अविस्मरणीय ‘मास्टर क्लास’ होती. पुणे विद्यापीठाच्या विज्ञान शाखेचे अधिष्ठाता (Dean) म्हणून कार्य करताना त्यांनी राष्ट्रीय स्तरावरील दूरदृष्टीचे दर्शन घडवले. काळानुरूप बदलत्या जागतिक आणि उद्योग जगताच्या गरजा ओळखून त्यांनी पारंपरिक अभ्यासक्रमांच्या चौकटी तोडून क्रांती घडवली.
त्यांनी बी.बी.ए., बी.सी.ए. आणि बायोटेक्नॉलॉजीसारखे ‘भविष्यवेधी आणि रोजगारक्षम’ अभ्यासक्रम सुरू करण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाचा आणि धाडसी पुढाकार घेतला. तसेच, अधिष्ठाता म्हणून त्यांनी विद्यापीठाच्या परीक्षा पद्धतीत आमुलाग्र, पारदर्शक आणि विद्यार्थी-केंद्रित सुधारणा घडवून आणण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. डॉ. निमसे सर यांनी संलग्नित महाविद्यालयांना समक्ष भेटी देत, शैक्षणिक गुणवत्ता वाढीसाठी सखोल चर्चा केल्या. विद्यापीठ शिक्षक निवड समितीमध्ये त्यांनी नेहमीच ‘गुणवत्ता आणि संशोधनाला’ सर्वोच्च प्राधान्य दिले, ज्यामुळे अनेक प्राध्यापक नामवंत शिक्षणतज्ज्ञ म्हणून नावारूपाला आले.
न्यू आर्ट्‌स कॉलेजचे प्राचार्य म्हणून त्यांनी संस्थात्मक विकासाच्या दृष्टीने एक सुवर्णकाळ आणला. त्यांनी भविष्याची गरज ओळखून अनेक नवीन अभ्यासक्रम सुरू करण्याचा धाडसी निर्णय घेतला आणि अत्याधुनिक प्रयोगशाळांची (Labs) उभारणी केली. यानंतर, स्वामी रामानंद तीर्थ मराठवाडा विद्यापीठाचे कुलगुरू म्हणून त्यांचे ‘नाविन्यपूर्ण शैक्षणिक प्रयोग’ आणि ‘तंत्रज्ञान-आधारित सुधारणा’ संपूर्ण राज्याला दिशादर्शक ठरले. याच कार्यामुळे त्यांना उत्तर प्रदेशातील ऐतिहासिक आणि प्रतिष्ठेच्या ‘लखनौ विद्यापीठाचे’ कुलपती होण्याची संधी मिळाली.
सरांनी शैक्षणिक क्षेत्रासोबतच सामाजिक कार्यामध्येही तेवढ्याच आवडीने आणि निष्ठेने योगदान दिले आहे. त्यांनी अहमदनगर येथील यशवंतराव चव्हाण व्यासपीठाचे संस्थापक उपाध्यक्ष म्हणून महत्त्वपूर्ण जबाबदारी सांभाळली. महाराष्ट्र शासनाने त्यांची राज्य मागासवर्ग आयोगाच्या सदस्य पदावर नियुक्ती केली होती आणि त्यांनी ही अत्यंत महत्त्वाची जबाबदारी पूर्ण न्याय देऊन यशस्वीरित्या पार पाडली.
डॉ. एस. बी. निमसे यांच्या 75 व्या वाढदिवसानिमित्त अमृतमहोत्सव सत्कार सोहळ्याचे आयोजन ‘डॉ. सर्जेराव निमसे अमृतमहोत्सव गौरव समिती’ आणि ‘न्यू आर्ट्‌स, कॉमर्स अँड सायन्स कॉलेज, अहमदनगरचा माजी विद्यार्थी संघ’ यांनी संयुक्तपणे केले आहे.
या सोहळ्यास प्रमुख पाहुणे म्हणून देशाचे नेते खासदार शरदचंद्र पवार उपस्थित राहणार असून, नामवंत गणितज्ञ डॉ. सुधीर घोरपडे कार्यक्रमाचे अध्यक्षस्थान भूषवणार आहेत. याप्रसंगी डॉ. निमसे यांच्या कार्याचा आढावा घेणाऱ्या ‘कुलगुरू’ या गौरव ग्रंथाचे प्रकाशन मान्यवर उपस्थितांच्या हस्ते करण्यात येणार आहे.
हा कार्यक्रम शुक्रवार, दिनांक 14 नोव्हेंबर 2025 रोजी सकाळी 10.30 वा. यशवंतराव चव्हाण सहकार सभागृह, अहिल्यानगर येथे आयोजित करण्यात आला आहे. शिक्षण, संशोधन, प्रशासन आणि समाजकारण या प्रत्येक क्षेत्रात अमिट ठसा उमटवणाऱ्या या ज्ञानतपस्वीला सन्मानित करण्यासाठी राज्यातील बुद्धीजीवी आणि शिक्षणप्रेमींनी उपस्थित रहावे, असे आवाहन गौरव समितीच्या वतीने करण्यात आले आहे.
-प्रा. अरुण गांगर्डे
(विभागप्रमुख
सेंटर फॉर एडवांस्ड स्टडीज इन अप्लाइड सायन्सेस,
न्यू आर्ट्‌स कॉमर्स अँड सायन्स कॉलेज, अहिल्यानगर)